محمود خورسندی؛ علیرضا خورسندی؛ سیدمحمد موسوی بفروئی
چکیده
جمله معروف «الشعردیوان العرب» بیانگر این حقیقت است که تمام یا اکثر وقایع فردی و اجتماعی عرب‌ها در دوران‌های مختلف به نوعی در ابیات شاعران آن‌ها منعکس گردیده است. بر این اساس، طبیعی به نظرمی آید اگر شیوع وأد البنات در عصرجاهلی واقعیت داشته باشد، می‌بایست نمونه‌های فراوانی از آن در شعر و نثر عصرجاهلی یافت شود. وأد البنات و مسأله‌ی ...
بیشتر
جمله معروف «الشعردیوان العرب» بیانگر این حقیقت است که تمام یا اکثر وقایع فردی و اجتماعی عرب‌ها در دوران‌های مختلف به نوعی در ابیات شاعران آن‌ها منعکس گردیده است. بر این اساس، طبیعی به نظرمی آید اگر شیوع وأد البنات در عصرجاهلی واقعیت داشته باشد، می‌بایست نمونه‌های فراوانی از آن در شعر و نثر عصرجاهلی یافت شود. وأد البنات و مسأله‌ی واقعیت داشتن آن موضوعی است که ما در این مقاله به آن می‌پردازیم. اسناد و مدارکی از قبیل نظم و نثراعراب جاهلی و صدر اسلام و آیات و روایات چنین می‌نمایند که وأد البنات در دوران جاهلیت و صدر اسلام و پس از آن حتی تا عصر حاضر وجود داشته و دارد؛ اما وجه اختلاف، آن است که آیا این مطلب فقط منحصر به قوم عرب و در یک زمان و مکان و در میان قبیله ای خاص بوده است؟ یا در زمان‌ها و مکان های دیگر و در میان سایر ملل و اقوام نیز رواج داشته و دارد؟ شواهد به دست آمده نشان می دهد همه‌ی قبائل عرب به این ننگ تن درنمی دادند، بلکه بسیاری از اقوام عرب احترام خاصی برای دختران و زنان قائل بودند. وجود زنان تاجر و شاعر در عصر جاهلی و بر جای ماندن آثار برجسته‌ی برخی از آن‌ها مانند خنساء در شعر و حضرت خدیجه (س) در تجارت بیانگر صدق این ادعاست. از سوئی دیگر اگر وأد البنات را به معنای کنایی آن در نظر بگیریم و فقط به معنای لغوی آن بسنده نکنیم مصادیق زیادی از اهانت و تحقیر به شخصیت‌های دختران و زنان در دوران‌های پس از اسلام نیز مشاهده می‌گردد تا آنجا که قرآن کریم با واژه‌ی «لاتقتلوا» انسان‌های تمام أقوام و نژادها را در اعصار و قرون متمادی گذشته و کنونی از ارتکاب چنین اعمالی نهی می‌نماید.
